Letonyalı parlamenter Boriss Cilevics tarafından hazırlanan rapor yayımlandı

20 Ocak 2010 tarihinde Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi (AKPM) Hukuk Azınlık Hakları Alt-Komitesi üyesi Letonyalı parlamenter Boriss Cilevics tarafından hazırlanan “Avrupa’da azınlıkların korunması: Ortak standartların uygulanmasında en iyi uygulamalar ve eksiklikler” konulu rapor yayımlandı. Azınlıkların adil olarak muamele görmesinin Avrupa Konseyi’nin önemli önceliklerinden biri olduğunun garanti altına alınması için Ulusal Azınlıkların Korunması Çerçeve Sözleşme ve Avrupa Bölgesel ve Azınlık Dilleri Şartı’nın Avrupa çapında evrensel olarak kabul edilen standartlar olarak kabul edilmesinin umut edildiği ifade ediliyor. Çerçeve sözleşmenin yürürlüğü girmesinden on bir yıl sonra Avrupa Konseyi üyesi sekiz ülkenin çerçeve sözleşmeyi hala onaylamadığı belirtilen raporda anlaşmayı onaylayan ülkelerde dahi ulusal makamların yerel otoritelerin görevini yerine getirmesini sağlamakta başarısız oldukları belirtiliyor. Raporda belirli etnik grupları dışlayan sınırlı tanımlamaların kullanıldığı veya değişen siyasi rüzgar ile birlikte azınlıklar ile politikalar arasında ayrımcılık yapıldığı not ediliyor.

Rapor ve beraberindeki taslak kararda Parlamenterler Meclisi ulusal azınlıklara mensup kişilerin korunmasının insan haklarının uluslararası korunmasının bir parçası olarak Avrupa’da eşitlik, adalet, istikrar, demokratik toplum ve barış için temel bir öneme sahip olduğunun altını çiziyor. Belçika, İzlanda, Lüksemburg ve Yunanistan olmak üzere dört ülkenin Çerçeve Sözleşme’yi hala onaylamadığı, Andora, Fransa, Karadağ ve Türkiye olmak üzere dört ülkenin de anlaşmayı ne imzaladıkları ne de onayladıkları ifade edilen raporda Meclis, adı geçen ülkeleri çerçeve sözleşmeyi en kısa zamanda çekince ya da kısıtlayıcı deklarasyon olmaksızın imzalamaya ve/veya onaylamaya davet ediyor.

Çerçeve Sözleşme’nin onaylanmaması başlığı altında Yunanistan özel olarak inceleniyor

Beş bölümde incelenen raporun Avrupa’da çerçeve sözleşmenin uygulanmasında kısıtlamalar başlıklı bölümünde çerçeve sözleşmenin onaylanmaması ile ilgili olarak Yunanistan örnek olay incelemesi olarak raporda yer buluyor. Raporun yerel ve bölgesel makamların çerçeve sözleşmeden kaynaklanan yükümlülükleri kapsamında BM Azınlıklar Bağımsız Uzmanı, Yunanistan ile ilgili raporunda hükümetin yerel önyargılara tepki göstermenin daha uygun bulan yerel makamların ulusal politikaların tahrip edilmediği veya karşı koymadıklarının garanti altına alması gerektiği ifade ediliyor. Avrupa’daki çerçeve sözleşmenin uygulanması konusunda kısıtlamalar konusunda Yunanistan ile ilgili olarak 26-28 Şubat 2009 tarihinde Atina, Selanik ve Florina’yı ziyaret eden raportör Boriss Cilevics, 2004 yılında Irkçılık ve Hoşgörüsüzlük karşıtı Avrupa Komisyonu’nun Makedon, Türk veya diğer kimliklerini ifade etmek isteyen kişilerin halkın düşmanlığı ile karşılaştığı ve önyargılar ve stereotipin hedefi oldukları ifade edilen kişileri özellikle emek piyasasında ayrımcılık ile karşılaştıklarını not ettiğini belirtiyor.

Hukuk İşleri ve İnsan Hakları Komitesi’nin Trakya’daki Müslüman azınlık ve Avrupa’daki Romanlar ile ilgili raporlarının yayımlanması dolayısı ile raportör Boriss Cilevics, Yunanistan’da Makedon toplumuna odaklandığını belirttiği raporunda Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri ile BM Bağımsız Azınlıklar Uzmanı’nın raporlarının yayımlandığını da ekliyor. Yunan makamlarının yalnızca Lozan Anlaşması ile tanımlanan Batı Trakya’da Müslüman azınlığı tanıdığı ifade edilen raporda AKPM Hukuk İşleri ve İnsan Hakları Komitesi dahil pek çok organın Müslüman azınlığın haklarının iyileştirilmesi konusunda Yunanistan’ın bir dizi önlem aldığını belirttiği not ediliyor.

19. Madde Sorunu

Eski Yunan Vatandaşlık Kanunu’nun 19. Maddesi ile etnik olarak Yunan olmayan Yunan vatandaşlarının geri dönüş niyeti olmaksızın ülkeyi terk etmeleri koşuluna bağlı olarak vatandaşlıktan çıkarılması konusu ise raporda ayrıca yer buluyor. 1955-1998 yılları arasında çoğunluğu Türk etnik kökenine sahip küçükler dahil 60.000 Yunan vatandaşının vatandaşlıktan çıkarıldığı ifade edilen raporda 19. Maddenin yürürlükten kaldırılmasının geriye dönük bir uygulamaya sahip olmaması nedeni ile sorunun devam ettiği not ediliyor. İçişleri Bakanlığı’nın yerel makamların Batı Trakya’daki Müslümanlar için vatandaşlık başvurularının hızlandırılması kararı ile bir grup insanın yeniden vatandaş oldukları ancak ECRI’nın raporunda da belirtildiği üzere başka bir önlem alınmadığı raporda yer buluyor. Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri’nin konu ile ilgili açıklamasına atıfta bulunulan raporda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Zeybek v. Yunanistan davasının da 19. Madde ile ilgili olduğu ve Mahkeme’nin başvuru sahibinin emeklilik aylığı konusunda ayrımcılığa maruz kaldığı kararına vardığı not ediliyor.

Dernek kurma özgürlüğü sorunu

Sidiropoulos v. Yunanistan davası ile ilgili olarak dernek kurma özgürlüğü ile kendini tanımlama hakkının yer bulduğu raporda Boriss Cilevics, Yunanistan’ı ziyareti sırasında Yunanistan’ın Türk toplumu ile ilgili AİHM’nin kararlarına uyması gerektiğini ifade ettiğini söyleyerek bu konunun ECRI’nın 2009 raporunda da dile getirildiğini belirtiyor.

Ulusal Azınlıkların Korunması Çerçeve Sözleşmesinin onaylanması konusunda raportör Boriss Cilevics, Yunanistan’ı ziyareti sırasında onaylanma konusu ile ilgili bir zaman çizelgesi verilmediğini ifade ederek ECRI’nın 2009 raporunda Yunan makamlarını çerçeve sözleşmeyi en kısa zamanda onaylamaya davet ettiğini hatırlatıyor. Rapor, notlarında İnsan Hakları Komiseri’nin ifade ettiği üzere Yunan Hükümeti’nin farklı azınlıkların temsilcileri ve/veya bireysel azınlık gruplarının temsilcileri ile ulusal, bölgesel ve yerel düzeyde kurumsallaşmış, açık, samimi ve sürekli bir diyalogu garanti altına alacak bir danışma mekanizması kurulmasını tavsiye ediyor.

Avrupa Konseyi’nin azınlık enstrümanlarına taraf olmayan Avrupa Konseyi üye ülkelerinin yükümlülükleri başlığı altında Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin azınlıklar ile ilgili özel haklar tanımladığı hatırlatılarak Sözleşme’nin ifade, düşünce, bilinç ve din hakkının yanı sıra dernek kurma özgürlüğünü de garanti altına aldığı not ediliyor.

Konu ile ilgili olarak Avrupa Batı Trakya Türk Federasyonu(ABTTF) Başkanı Halit Habipoğlu, “Letonyalı parlamenter Boriss Cilevics tarafından kaleme alınan raporun odak konusu Michel Hunault’un Batı Trakya Türk Azınlığı ile ilgili özel bir rapor hazırlamış olması nedeni ile Türk Azınlık ve sorunları değildir. Buna rağmen rapor, Çerçeve Sözleşme’yi onaylamayan Yunanistan’da yaşanan eksiklikleri göstermektedir. Bununla birlikte raporda Türk Azınlık’ın 19. Madde ile dernek kurma özgürlüğü sorunlarının dile getirilmesi oldukça sevindiricidir. ABTTF’nin yıllardır iletişim içinde olduğu yakın bir dostumuz olup azınlık dostu bir politikacı olan Boriss Cilevics’in raporu ile Batı Trakya Türk Azınlığı ile ilgili Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi’nde dört rapor yayımlanmıştır. Böylelikle Türk Azınlık’ın sorunu AKPM gündemine taşınmıştır” açıklamasında bulundu.

Boriss Cilevics’in raporunun tam metnine http://assembly.coe.int/Documents/WorkingDocs/Doc10/EDOC12109.pdf linkinden ulaşılabilir.