Στο Φόρουμ, που πραγματοποιήθηκε με θέμα την 30η επέτειο της Διακήρυξης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων που ανήκουν σε εθνικές ή εθνοτικές, θρησκευτικές και γλωσσικές μειονότητες, το ABTTF και η ΣΕΜΔΘ εξέφρασαν τα προβλήματα της Τουρκικής κοινότητας των Τούρκων της Ρόδου και Κω στον τομέα των δικαιωμάτων των μειονοτήτων.
Η 15η Σύνοδος του Φόρουμ για τα Μειονότητες των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) πραγματοποιήθηκε στις 1-2 Δεκεμβρίου 2022 και έλαβε χώρα στη Γενεύη της Ελβετίας. Στο Φόρουμ με θέμα «30η επέτειος της Διακήρυξης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων που ανήκουν σε εθνικές ή εθνοτικές, θρησκευτικές και γλωσσικές μειονότητες» συμμετείχε η Melek Kırmacı Arık, Υπεύθυνη Διεθνών Σχέσεων της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Τούρκων Δυτικής Θράκης(ABTT) και ο Kerem Abdurahimoğlu Ειδικός για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα από το Σύλλογο Επιστημόνων Μειονότητας Δυτικής Θράκης(ΣΕΜΔΘ) ως εκπρόσωποι της Τουρκικής κοινότητας Δυτικής Θράκης.
Κατά τις διήμερες συνεδριάσεις του Φόρουμ, όπου μελετήθηκε το κανονιστικό πλαίσιο της Διακήρυξης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Προσώπων που ανήκουν σε Εθνικές ή Εθνοτικές, Θρησκευτικές και γλωσσικές Μειονότητες, συζητήθηκε ο ρόλος των υπερασπιστών των δικαιωμάτων των μειονοτήτων στην εφαρμογή της διακήρυξης. ,ενώ αξιολογήθηκε το τι πρέπει να γίνει ώστε να γεφυρωθεί το χάσμα μεταξύ ρητορικής και πρακτικής στην εφαρμογή της διακήρυξης αντίστοιχα.
Το ABTTF παίρνοντας το λόγο τη δεύτερη μέρα του φόρουμ δήλωσε ότι η Τουρκική κοινότητα Δυτικής Θράκης αυτονομήθηκε στον τομέα της εκπαίδευσης και της θρησκείας με τη Συνθήκη της Λωζάνης του 1923, αλλά αυτή η αυτόνομη δομή καταστράφηκε με νόμους και εγκυκλίους στη μετά το 1967 περίοδο. Το ABTTF δήλωσε ότι η Ελλάδα δεν αναγνωρίζει την Τουρκική ταυτότητα και χρησιμοποιεί τον ορισμό της «μουσουλμανικής μειονότητας» στη Θράκη, καθώς έδωσε το παράδειγμα της συνάντησης του Έλληνα Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με μαθητές τουρκικών δημοτικών σχολείων της Ροδόπης στις 24 Νοεμβρίου 2022, και τόνισε πως παρόλο που στα τουρκικά δημοτικά σχολεία παρέχεται δίγλωσση εκπαίδευση στα Τουρκικά και τα Ελληνικά σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λωζάνης, ο Μητσοτάκης δεν αναφέρθηκε καν ότι η γλώσσα εκπαίδευσης που δίνεται σε αυτά τα σχολεία ήταν η τουρκική. Το ABTTF δήλωσε ότι η Ελλάδα δεν έχει εφαρμόσει τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) για περισσότερα από 14 χρόνια σε υποθέσεις γνωστές ως ομάδα υποθέσεων Μπεκίρ Ουστά και Λοιποί που σχετίζονται με την παραβίαση της ελευθερίας του συνεταιρίζεσθαι της Τουρκικής κοινότητας Δυτικής Θράκης τονίζοντας ότι η Ελλάδα έχει κλείσει συλλόγους που περιέχουν την λέξη «Τουρκική» στην ονομασία τους.
Το ABTTF δήλωσε ότι, εκτός από την Τουρκική κοινότητα Δυτικής Θράκης και η Τουρκική κοινότητα που ζει στη Ρόδο και την Κω στην Ελλάδα δεν ορίστηκε επίσης ως μειονότητα στερήθηκαν τα μειονοτικά τους δικαιώματα, επειδή τα Δωδεκάνησα δεν ανήκαν στην Ελλάδα κατά την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάνης υπογραμμίζοντας παράλληλα ότι στερήθηκε με την πάροδο του χρόνου το δικαίωμα της εκπαίδευσης στη μητρική της γλώσσα και το δικαίωμα να εκλέγει τους θρησκευτικούς της ηγέτες από την Τουρκική κοινότητα στη Ρόδο και την Κω μετά την παράδοση των νησιών στην Ελλάδα.
Η ΣΕΜΔΘ δήλωσε ότι η Τουρκική κοινότητα Δυτικής Θράκης έχει το δικαίωμα να ιδρύει και να διαχειρίζεται τα δικά της σχολεία, αλλά αυτό το δικαίωμα έχει παραβιαστεί με αναφορά στη στέρηση των δικαιωμάτων των μελών εφορευτικών επιτροπών στη διαχείριση των σχολείων ως παράδειγμα αυτής της κατάστασης. Η ΣΕΜΔΘ δήλωσε ότι τους έχει αφαιρεθεί το δικαίωμα εκλογής των μουφτήδων, οι οποίοι είναι οι θρησκευτικοί ηγέτες της τουρκικής κοινότητας Δυτικής Θράκης στον θρησκευτικό τομέα καθώς τόνισε πως το κράτος δεν αναγνωρίζει του Μουφτήδες που έχουν επιλεγεί από την κοινωνία και τους διορίζει. Δηλώνοντας ότι η Τουρκική κοινότητα στη Ρόδο και την Κω δεν αναγνωρίζεται ως μειονότητα από την Ελλάδα, η ΣΕΜΔΘ σημείωσε ότι δεν παρέχεται εκπαίδευση στη μητρική τους γλώσσα και το δικαίωμα να εκλέγουν θρησκευτικούς ηγέτες στους Τούρκους που ζουν στα νησιά. Η ΣΕΜΔΘ δήλωσε ότι οι εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών στην περιοχή στοχοποιούνται στα μέσα ενημέρωσης μετά τις διεθνείς συναντήσεις στις οποίες συμμετέχουν για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των μειονοτήτων και ότι οι εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών εκτίθενται σε ποινικές και οικονομικές έρευνες.
Η Ελλάδα, χρησιμοποιώντας το δικαίωμα της απάντησης, ισχυρίστηκε ότι εκπλήρωσε τις υποχρεώσεις της σχετικά με την Τουρκική κοινότητα Δυτικής Θράκης αποκαλώντας την «μειονότητα στη Θράκη».
