Yunanistan’ın, Vakıf Mallarına Yönelik İstimlak Politikası

1960 yılı ve sonrasında, Gümülcine ve çevresinde başlatılan su baskınlarından korunma, şehir planı uygulaması ve toprak bütünleştirilmesi gibi çalışmalar neticesinde, Batı Trakya Müslüman Türk Azınlığının sahip olduğu vakıf mallarında istimlak edilmeler yaşanmıştır.

Halihazırda, Yunan Devleti tarafından yöneticileri atanmış olan "Vakıf Malları İdare Heyeti"nin (cemaat) kontrolünde bulunan ve Sohtalar Vakfı olarak bilinen, 1456 yılında Ali Bey tarafından vakfedilen büyük araziler, bahse konu sebeplerden dolayı her geçen gün azalmaktadır.

Gümülcine'nin batısından geçen Poşpoş Çayı'nın kış aylarında taşmaması için yapılan genişletme ve şehir tarafına set yapma çalışmaları neticesinde, Kulaklıoğlu ve Kargılı Sarıca Mevkii’nde bulunan arazileri ikiye bölmüştür.

Yunan yönetimi tarafından istimlak edilen mülkler aşağıdadır:

1. Kulaklıoğlu Sohtalar Vakfı: 185 dönüm olan bu arazi 1960 yılında çay yatağının genişletilmesi ile ikiye bölünmüş ve yapılan istimlak sonucunda 129 dönüm kalmıştır.

2. Kargılı Sarıca Sohtalar Vakfı: 403.840 m2 bu arazi, Poşpoş Çayı'nın genişletilmesiyle ikiye bölünmüş ve 52.615 m2 azalarak 351. 225 m2 kalmıştır. Daha sonra, 1989 yılında yapılan toprak bütünleştirilmesi işlemiyle 39.509 m2 daha azalmıştır.

Ayrıca, arazinin Poşpoş Çayı'nın batısında kalan 69.300 m2'lik bölümünün de, 1995'ten bu yana resmi makamlarca devlet mülkü olduğu iddia edilmektedir.

3. Açık Köprü ve Kapalı Köprü üzerinde bulunan 27 adet vakıf dükkanı şehir planı uygulamasıyla 1969 yılında istimlak edilmiştir.

4. Filipou Caddesi üzerinde bulunan 12 no'lu Hamam Kahvehanesi 1970 yılında istimlak edilmiştir.

5. Parasiou Caddesi açılırken, Serdar Camii vakfına ait ev ve arsa 1971 yılında istimlak edilmiştir.

6. Megalo Aleksandrou-Olimpou Caddeleri’nin birleştiği noktada bulunan 45 m2'lik kahvehane yeri, 1972 yılında istimlak edilmiş olup, halen çocuk parkı olarak kullanılmaktadır.

7. Georgiou Nikolaou Caddesi'nde bulunan Tabakhane Camii avlusunun bir bölümünün, 1973'ten bu yana belediye mülkü olduğu iddia edilmektedir.

8. Harilaou Trikoupi Caddesi'nde bulunan 69 no'lu kahvehane.

9. Harilaou Trikoupi Caddesi'nde bulunan eski fetvahane.

10. Harilaou Trikoupi Caddesi'nde bulunan ev ve arsa, adı geçen cadde açılırken istimlak edilmiştir.

11. Gümülcine'nin güney kısmında, tren merkezi civarında olan ve sohtalar vakfı olarak bilinen 60 dönüm arazinin 29 dönümü, zamanın vakıf malları yönetimi ve Gümülcine müftülüğü'nün almış olduğu kararla 1969 yılında okul yapımı için satılmış ve geriye 31 dönüm kalmıştı r. Ancak, arazinin geriye kalan bölümünü, devlet malı olduğu gerekçesiyle Gümülcine Defterdarlığı sahiplenmek istemiştir. 1975 yılında ba şlayan hukuk mücadelesi 26 yıl sürmüş ve 2001 yılında mahkeme vakıf yönetimi lehine karar verilmiştir.

Ayrıca, 31 dönüm olan bu arazinin kuzey kısmından 1973 yılında Protagora Caddesi'nin açılması sırasında bir bölümü istimlak edilmiştir. Halihazırda geriye 27.401 m2 yer kalmıştır.

12. Bademlik Mevkii: 500 m2 tarla. (1976 yılında)

13. Bademlik Mevkii: 2.500 m2 tarla. (1976 yılında)

14. Bademlik Altı Mevkii: 6.500 m2 tarla. 1976 yılında askeri amaçla istimlak edilmiştir.

15. Üç Dutlar Mevkii: 4.192 m2 tarla, 1976 yılında istimlak edilmiş olup, halen Elektrik İdaresi (DEİ) tarafından kullanılmaktadır.

16. Akpınar Kırı Bilezik Yanı Mevkii: 6.719 m2 tarla.

17. Kumyolu Mevkii: 6.130 m2 tarla.

18. Bakacak Mevkii: 10 dönüm tarla.

(16,17 ve 18.maddelerde yer alan toplam 22.849 m2 arazi askeri havaalanı yapılması maksadıyla 1977 yılında istimlak edilmiştir.)

19. Alankuyu Mezarlığı: Gümülcine'nin doğusunda bulunan ve Alankuyu Mescidi'ne bitişik olan bu mezarlık şu an kullanılmamakta olup, iskan bölgesi içinde kalan mezarlık, İmar ve İskan Müdürlüğü ile Gümülcine Belediye Meclisi'nin 1979 yılında almış olduğu karar neticesinde parsellenmiştir. Ortasından yol geçmekle birlikte, bir kısmı defterdarlığa, bir kısmı belediyeye ve bir kısmı da vakıf idare heyetine ayrılmıştır.

Bunun üzerine Gümülcine Müftülüğü, belediye başkanlığına hitaben gönderdiği yazıda, "Lozan Antlaşması'na göre camii, mescit ve mezarlık gibi kutsal mekanların istimlaktan muaf tutulmaları gerektiğini" hatırlatarak, bu projenin iptalini talep etmiş, ancak bugüne kadar yazılı bir cevap alamamıştır.

20. Tahtacıoğlu Mevkii: 2.710 m2 arazi.

21. Tahtacıoğlu Kumyolu Mevkii: 1.038 m2 arsa.

22. Bey Bokluğu Mevkii: 750 m2 arsa.

23. Hacı Hüsrev Düzenliği Mevkii: 750 m2 arazi.

24. Osmaniye Mezarlığı Yanı Mevkii: 2.870 m2 arsa.

(20-24.maddeler arasında yer alan toplam 8.118 m2 lik alan, 1980 yılında örnek evler yapımı için kullanılacak olan yeni yerleşim bölgesi sınırları içinde kaldığından istimlak edilmiştir.)

25. Yunus Bey Camii: Gümülcine'nin batısında bulunan ve inşa tarihi bilinmeyen, sadece duvarları kalmış olan 162 m2'lik bu camii, yunanlıların ikamet ettiği yerleşim bölgesinde kalmış olup, 1980'den bu yana çocuk parkı olarak kullanılmaktadır.

26. Eski Camii önü: Filika Eteria Caddesi üzerine bulunan 40 nolu vakıf dükkanı, 1985 yılında şehir planı uygulaması neticesinde y ıkılmış olup, bugün geriye sadece 329 m2'lik bölümü kalmıştır.

27. Gümülcine'nin batısında ve Egnatia-Dorileo Caddeleri’nin kesiştiği noktada bulunan harap olmuş Hacı İpekçi Mescidi arazisinin bir kısmı 1987 yılında istimlak edilmiştir.

28. Egnatia Caddesi No 75'de bulunan Kesikbaş Camii bitişiğindeki arsa, şehir planı uygulamasında 1987 yılında istimlak edilmiştir.

29. Ada Tarla: Gümülcine'nin kuzeydoğusunda bulunan ve 6.606 m2 olan bu vakıf arazisi, 1989 yılında belediye tarafından istimlak edilmiştir. Buna karşılık olarak, başka yer verileceği vaat edilmişse de, şu ana kadar bu vaat yerine getirilmemiştir.

30. Poşpoş Mezarlığı: Gümülcine'nin batısında bulunan bu mezarlık halen kullanılmamaktadır.

1995, 1996 ve 1999 yıllarında belediye meclisi'nin almış olduğu kararlarla açılacak olan yeni yollar, 3 yönden mezarlıktan geçmektedir. 1950 yılında 20 dönüm ve halihazırda ise 9 dönüm kalmış olan mezarlık, bu planların uygulanması halinde, 915 m2 eksilecektir.

31. Cami Atik Mescidi: İonon Caddesi civarında bulunan ve harap halde olup kullanılmayan mescit yeri 1997 yılında istimlak edilmiş tir.

32. Ortacı Köyü-Keçiyatağı Mevkii: 9.510 m2 olan bu arazi, 1997 yılında yapılan bütünleştirilmesi sonucunda 4.815 m2 kalmıştır.

33. Maronias Caddesi'nde bulunan 2-4-6 no'lu 3 adet vakıf dükkanının 80 m2'si, cadde açılışı sırasında 1998 yılında istimlak edilmiştir.

34. Megalo Aleksandrou Caddesi'nde bulunan 21 ve 23 no'lu 2 adet dükkandan toplam 23 m2'lik bölüm, 2002 yılında istimlak edilmiş tir.

35. Tekke Camii avlusu: Yeni Camii civarında bulunan Tekke Camii'nin avlusundan 2003 yılında açılan yeni yol için 399 m2 istimlak edilmiştir.

36. Hacı Karagöz Mescidi: Egnatia Caddesi üzerinde bulunan bu mescit uzun yıllar harap bir durumda kalmıştır. 111 m2 olan bu mescit yeri, 2003 yılında şehir planı uygulaması neticesinde tamamen istimlak edilmiştir.

37. Uzun Karaağaç Mevkii: Çuhacılar Köyü sınırları içinde bulunan bu arazi, 4.000 m2 iken, 2004 yılında yapılan toprak bütünleş tirilmesi sonucunda 3.200 m2 kalmıştır.

38. Gümülcine'nin batısında Uluyol Mevkii'nde bulunan 2.000 m2'lik arazi, 2004 yılında yapılan toprak bütünleştirilmesi sonucunda 1.750 m2 kalmıştır.

39. Gümülcine Stadyumu'nun karşısında bulunan ve üzerinden yol geçirilmesi sonucunda kaybedilen 3600 m2 vakıf arazisine ilişkin tazminat cezası henüz ödenmemiş olup, hukuki mücadele 26 yıl sürmüştür.