Azınlık’ın eğitim alanında karşılaştığı sorunlar BM Azınlık Sorunları Forumu’na taşındı
15-16 Aralık 2008 tarihlerinde İsviçre’nin Cenevre kentinde bulunan Birleşmiş Milletler(BM) Evi’nde Azınlık Sorunları Forumu düzenlendi. İnsan Hakları Konseyi’nin 6/15 numaralı 28 Eylül 2007 tarihli kararı ile azınlık sorunlarını tartışmak üzere gerçekleştirilen Forum’un teması ise “Azınlıklar ve Eğitim Hakkı” oldu. Ulusal ya da etnik, dilsel ve dini azınlıkları ilgilendiren sorunlar konusunda diyaloğu ve işbirliğini güçlendiren Forum, ilk olması özelliğiyle büyük bir anlam taşımaktadır. BM zemininde Azınlık Sorunları Bağımsız Uzmanı Gay McDougall’ın himayesinde gerçekleştirilen Forum’a Avrupa Batı Trakya Türk Federasyonu adına Uluslararası Çalışmalar ve Lobi Grubu üyesi Melek Kırmacı ile Gençlik Faaliyetlerinden Sorumlu Yönetim Kurulu üyesi Kamuran Ömeroğlu katılırken Batı Trakya Azınlığı Yüksek Tahsilliler Derneği(BTAYTD) adına Eskibaşkan Cemil Kabza ile Asbaşkan Pervin Hayrullah katıldılar.
Forum, Ulusal ya da Etnik, Dini ve Dilsel Azınlıklara ait Kişilerin Hakları Deklarasyonu’nun uygulanması konusunda daha ileri girişimler ve fırsatlar ile zorluklar ve deneyimlerin sunulması için uygun bir zemin yaratmıştır. İki çalışma günü içerisinde düzenlenen Forum, azınlık örgütleri için sorunlarını dile getirme ve tavsiye karar metne katkıda bulunma açısından önemli bir fırsat yaratmaktadır.
Eğitim mal ya da hizmet değil insan hakkıdır!
15 Aralık 2008 tarihinde Batı Trakya’ya çalışma ziyaretinde bulunarak Türk Azınlık’ın sorunları hakkında bilgi edinen BM Azınlık Sorunları Bağımsız Uzmanı Gay Mc.Dougall yaptığı açış konuşmasında “azınlıklar ve eğitim hakkı” konusu ile eğitimin bir mal ya da bir hizmet değil insan hakkı olduğunu ifade etti. Ancak McDougall, dünya üzerinde pekçok kimsenin eğitime erişim konusunda eşitsizlik ile karşılaştığını ve pekçoğunun ayrımcılık ve dışlanma ile yüzyüze olduğunu belirtti. Eğitime erişim konusunun azınlıklar için ciddi bir sorun olduğunu söyleyen McDougall, azınlıklara yönelik ayrımcılık ve eşitsizlik temelli uygulamaların sona erdirilmesi için Birleşmiş Milletler mekanizmaları ve resmi sözleşmeleri ile azınlık sivil toplum örgütleri arasında işbirliği yürütülmesinin önemine dikkat çekti.
Batı Trakya Türk Azınlığı’nın iki dilli azınlık anaokulları talebi gündeme taşındı
Eğitim haklarının uygulanması ve ayrımcılığın önlenmesi konusunda yasama başlığı ile ilgili olarak Avrupa Batı Trakya Türk Federasyonu(ABTTF) adına Uluslararası Çalışmalar ve Lobi Grubu Üyesi Melek Kırmacı, Batı Trakya Türk Azınlığı üyesi çocukların anadilde eğitim hakkı konusunda söz alarak sunum yaptı. Her insanın eğitim hakkına ve eğitim hakkının gerçekleştirilmesine bağlı olarak diğer temel haklara sahip olduğunu ifade eden Kırmacı, Yunanistan’da anadilde eğitim hakkının kullanılması ile ilgili olarak ayrımcı uygulama ve eşitlik hakkının ihlali konusuna dikkat çekti. 3518/2006 sayılı yasa ile bir yıl süreli anaokulu eğitiminin zorunlu hale getirilerek zorunlu eğitimin dokuz yıldan on yıla çıkarılması kararı ile Yunanistan’da 5 yaşını tamamlamış tüm çocukların anaokula gitmek zorunda olduğunu ifade eden Kırmacı, sözkonusu yasa ile zorunlu eğitimin on yıla çıkarılarak anaokul eğitiminin zorunlu hale getirilmesinin gelecek nesiller için yaşamsal öneme sahip olduğunu kabul ettiklerini ancak sözkonusu yasanın Yunanistan’da yaşayan çocuklar arasında etnik ya da kültürel farklılıkları gözetmemesi nedeniyle ayrımcı bir sonuç getirdiğini belirtti. Kırmacı, böylelikle Yunanistan’ın ayrımcılığa uğratılmama hakkını ihlat ettiğini çünkü objektif ya da mantıklı bir açıklama olmaksızın Yunan dilinden farklı bir dil yani Türkçe konuşan azınlık çocuklarına farklı davranılması gerektiğini belirtti. Azınlık’ın statüsü ve eğitim alanında yasal çerçeve doğrultusunda Azınlık’ın anadilde eğitim hakkında sahip olduğunu ifade eden Kırmacı, Türk Azınlık’ın yoğun olarak yaşadığı bölgelerde iki dilli azınlık anaokulları kurulması gerektiğini savundu. UNESCO Eğitimde Ayrımcılığın Engellenmesi Sözleşmesi’nin dil dahil pekçok temelde ayrımcılığı yasakladığını hatırlatan Kırmacı, Yunan devletine 3518/ 2006 sayılı yasanın azınlık okul sistemini de kapsayacak şekilde genişletmesi için çağrıda bulundu. Bu anlamda Kırmacı, sözkonusu yasanın gözden geçirilmesi ve değiştirilmesi gerektiğini söyledi. Yine Kırmacı, Yunan devletini eğitimi azınlık grubu üyeleri için her düzeyde uygun ve ulaşılabilir yapmaya davet ederek eğitimin azınlık öğrencilerinin sosyal-dilsel ve kültürel ihtiyaçlarına uyum sağlaması gerektiğini ifade ederek sözlerine son verdi.
ABTTF Temsilcisi Melek Kırmacı’nın Batı Trakya Türk Azınlığı’nın anaokulları sorunu ile ilgili olarak yaptığı sunuma karşılık olarak Milli Eğitim ve Din İşleri Bakanı Evripidis Stilyanidis’in azınlık eğitimi konusundaki Başdanışmanı Angelos Syrigos, Yunanistan’da zorunlu eğitimin dokuz yıldan on yıla çıkarılarak anaokulu eğitiminin zorunlu hale getirilmesinin ardından Türk çocuklarının anadilde eğitim hakkının ihlal edildiği iddiasının yanlış olduğunu çünkü devlet anaokullarında verilen eğitimde ders kitabı ya da müfredat bulunmadığını çocukların oyun ve değişik aktiviteler ile okula hazırlandığını söyledi. ABTTF’nin BM 9.İnsan Hakları Konseyi’ne sunduğu yazılı bildiriye yaklaşık iki ay sonra verilen cevap mektubunda yazılanları tekrar eden Syrigos, okul öncesi öğretim mezunu Türk sayısının çok az olduğunu ancak Yunanistan’ın Türk öğretmenlerin devlet anaokullarında görev almaya teşvik ettiklerini söyledi.
Forum’un ilk gününde ABTTF adına Melek Kırmacı tarafından gündeme taşınan anaokullar sorununu hakkında Forum’un ikinci gününde BTAYTD adına Cemil Kabza yeniden gündeme taşıdı. Kabza, 3518/2006 sayılı Yasa ile Yunanistan’da okul öncesi eğitimin 4 ve 5 yaşındaki çocuklar için zorunlu hale getirildiğini ancak sözkonusu yasanın uluslararası ve ikili anlaşmalara aykırı olduğunu çünkü ülkede farklı dilsel, dini ve kültürel geçmişe sahip çocukların yalnızca Yunan dilinde olan okul öncesi eğitime dahil olmak zorunda olduklarını ifade etti. Batı Trakya’da yuva olmadığına dikkat çeken Kabza, Dini İşler ve Eğitim Bakanı’nın açıklamalarında karşın çokkültürlü yuvaların açılmasının samimiyetten uzak olduğunu söyleyerek Yunan devletini okul öncesi eğitim ile ilgili yasayı gözden geçirmeye ve değiştirmeye davet etti.
Kabza’nın sunuma karşılık Angelos Syrigos, sosyal dışlanma ve ırk ayrımcılığının ortadan kaldırılması konularında görüşlerini bildirirken Müslüman Azınlığın anaokullar sorunu ile ilgili olarak halihazırda Forum’un ilk gününde zaten yanıt haklarını kullandıklarını ifade etti.
Dragonas ve Frangoudaki Müslüman Çocukların Eğitimi Programı’nı (PEM) anlattı
Forum’a uzman olarak davet edilen kişier arasında bulunan Trakya’daki Müslüman Azınlık Projesi Koordinatörü ve milletvekili Thaleia Dragonas ve Atina Üniversitesi Kültürlerarası Araştırma ve Pedagojik Müdahale Merkezi’nden Anna Frangoudaki Müslüman Çocukların Eğitimi Programı(PEM) ile ilgili ortak bir sunum yaptı.
1997 yılında faaliyetlerine başlayan ve 2007 yılının sonuna kadar devam eden PEM’in Azınlık çocuklarının aldığı eğitim reformuna yönelik bir dizi çalışmayı, etkinliği ve resmi eğitim sistemine müdahaleyi içeren bir program olduğunu ifade eden Dragonas, programın hitap ettiği azınlık öğrenci nüfusunun ilkokullarda okuyan 6-12 yaş arası yaklaşık 7.500 çocuk ile ortaokullardaki 12-15 yaş arası 3-100 çocuk olduğunu ifade ettiler. Ortaöğretimde bugün azınlık öğrencilerinin yüzde 25’inin azınlık ortaokullarında yüzde 75’inin ise devlet ortaokullarında okuduğunu ifade eden Frangoudaki, Yunancaların yetersizliği yüzünden okulu terk edenlerin oranının yaklaşık yüzde 50 olduğunu ifade etti. Bugüne dek PEM’in yeni okul kitapları ve eğitim materyali hazırladıklarını söyleyen Dragonas, toplam 40 okul kitabının yanısıra çocuk şarkıları, eğitici oyunlar, Yunanca’nın yabancı dil olarak öğretilmesini kolaylaştıran bilgisayar yazılımı, 6000 kelimelik Yunanca- Türkçe sözlük ve bilgisayar oyunu geliştirdiklerini ifade eden Frangoudaki, ortaokul için ise temel ders kitaplarını tamamlayıcı dil ve ders kitapları ile coğrafyanın kolay öğrenilmesi için bilgisayar yazılımı geliştirildiğini söyledi. Ortaokullarda ek ders saatleri ile Yunan Dili ve Edebiyatı, Fizik ve Matematik dersleri ile öğretmenlere mesleki eğitim verdiklerini söyleyen Dragonas, öğretmenler için ek eğitimin kapsadığı konuları içeren kitapçıklar hazırladıklarını ifade ettiler. Topluma hizmet etmeye yönelik olarak ise PEM destek merkezlerinin kurulduğunu söyleyen Frangoudaki ayrıca DEN olarak bilinen yaratıcı gençlik atölyeleri kurulduğunu söyledi. PEM’in başarısı ile ilgili olarak Frangoudaki, ortaokula giden öğrenci sayısının dört kat arttığını, kızların okula devam etme oranının yüzde 70’ten fazla artış gösterdiğini ifade etti. Ayrıca, Frangoudaki çok sayıda Yunanca öğretmeninin Türkçe öğrenmenmek istediğini söyledi. PEM ile geçen 12 yıldan sonra Frangoudaki, programa ayrılan bütçenin azaltılacak olmasından duydukları rahatsızlığı dile getirerek sözlerine son verdi.
Azınlık’ın eğitim alanında özerk statüde olduğu hatırlatıldı
Frangoudaki ve Dragonas’ın sunumlarının ardından (BTAYTD) adına Cemil Kabza, “Batı Trakya, Yunanistan’da Türk Müslüman Azınlık ve Azınlık Eğitimi” konulu sunum yapmak için söz aldı. Yaklaşık 150.000 etnik Türk’ün yaşadığı Batı Trakya’da Azınlık’ın 1923 Lozan Anlaşması ve Yunanistan ile Türkiye arasında imzalanan ikili anlaşmalara göre statüsünün belirlendiğini söyleyen Kabza, Batı Trakya’da Azınlık eğitim sisteminin son yıllarda iyileşme göstermesine karşın yapılacak çok şey olduğunu belirtti. Yöneticiler tarafından sistematik olarak Azınlık’ın eğitimde özerk statüsünün görmezden geldiğini söyleyen Kabza, 1923 yılından beri 70’den fazla yasa, kanun hükmünde kararname ve hükümet kararının yürürlüğe girdiğini ifade etti.
Forum’un ikinci gününde söz alan Angelos Syrigos, Yunanistan’daki Müslüman Azınlık ile ilgili olarak Yunan devleti ve hükümetinin öncelikli önem vererek çalıştığını ifade etti. Öğretmenlerin eğitiminden yeniden yapılandırma ve modernizasyon çalışmalarına, Azınlık’ın emek piyasasına katılımı için Azınlık eğitimin bireyin kişiliği geliştirmesine olanak sağlayacak şekilde gerçekleştirildiğini söyleyen Syrigos, üniversitelere girişte uygulanan binde 5 kotasının olumlu eyleme örnek olarak gösterildiğini belirtti.
Yunan tarih kitaplarından önyargı içeren ifadelerin çıkarılması talep edildi
BTAYTD adına eski Asbaşkan Pervin Hayrullah, Forum’un ikinci gününde yaptığı sunumda Azınlık eğitim sistemi ile genel bilgi verdikten sonra Türk Azınlığın etnik anlamda bir tehdit olarak görüldüğünü ve tarih kitaplarında Türkiye ve Türk Azınlık ile ilgili önyargılı bilgi ve yaklaşımların halen devam ettiğini ifade etti. Yıllardır izole edilen Azınlık’ın, eğitim alanında sahip olduğu özerkliğin pratikte uygulanmadığını söyleyen Hayrullah, özel okullar statüsünde olan okulların gerçekte devlet kontrolü altında olduğunu ifade etti.
Hemen ardından Yunanistan BM Daimi Cenevre Temsilciliği, iki azınlık örgütü ile Rainbow temsilcisi Pavlos Voskopoulos’un argümanlarını durmadan tekrar ettiklerini böylelikle toplantıyı monopolize etmeye çalıştıklarını söyledi.
“Yunan Trakyası: Modern ve Avrupai Azınlık Eğitimi modeli” isimli bildiri dağıtıldı
Ayrıca Forum’da, “Yunan Trakyası: Modern ve Avrupai Azınlık Eğitimi modeli” başlıklı isimsiz bir bildiri Yunanistan tarafından dağıtıldı İlk, orta, binanın altyapısı, yüksek eğitim ve yaşam boyu öğrenme başlıkları altında bilgilere yer verilen metinde, Yunanistan’ın Trakya’daki farklı din ve kültürler, binalarının altyapılarının yenilenmesi, kurumsal çerçevenin modernize edilmesi ile ilgili olarak sistematik şekilde eğitimde içeriği güçlendirdiği iddia ediliyor. Bu anlamda Yunan politikasının Müslüman azınlığın her bir öğrencisinin eğitimli, kişiliğini özgür şekilde geliştirmesini ve emek piyasasına modern Yunan, Müslüman, Avrupalı bir vatandaş olarak fırsat eşitliği temelinde katılmasını amaçladığı ileri sürülüyor. Metinde, eğitim politikasının ilk sonuçlarının Trakya’da geçmişin dezavantajlı grubunun yarının fethedilmesinde göreceli avantajlara dönüştüğü iddia ediliyor.
